Pandangan para ulama mengenai
isu rampasan kuasa 3 Julai
1- Pandangan ulama yang menyokong pelan tentera
Syeikhul Azhar, Syeikh Dr.Ahmad Thayyib[1] telah mengeluarkan qarar(ketetapan) bahawa
Al-Azhar sebagai institusi agama terbesar dan bersejarah di Mesir menyokong
pelan peralihan kuasa kerajaan Mesir yang dilaksanakan oleh angkatan tentera
Mesir pada 3 Julai 2013. Beliau menegaskan bahawa semua pihak perlu meletakkan
kepentingan negara mengatasi semua perkara kerana perjalanan umat dan masa
depan negara bukannya milik individu dan kehormatan jiwa manusia ialah perkara
yang tidak boleh dilanggar. Beliau menjelaskan bahawa peristiwa keganasan,
pembunuhan serta pertumpahan darah yang telah berlaku di negara ini adalah
perkara yang ditolak dan tidak layak bagi sejarah tamadun rakyat Mesir.
Syeikh Ahmad Thayyib menambah lagi bahawa demonstrasi
aman dibenarkan oleh syarak dan perlembagaan selagi mana bebas daripada segala
bentuk keganasan, pertumpahan darah serta seruan terhadapnya dengan apa juga
cara sekalipun. Beliau juga menyeru rakyat Mesir daripada pihak penyokong dan
pembangkang supaya berjaga-jaga dengan bahaya terjerumus ke dalam kancah perang
saudara yang telah menunjukkan tanda-tandanya. Beliau memberi amaran tentang
kesan buruk yang tidak selayaknya bagi sejarah Mesir dan perpaduan rakyat.
Beliau menyokong pelan mengadakan pilihan raya awal bagi menyelesaikan masalah
politik terkini di Mesir. Beliau menyatakan bahawa pilihan raya yang bakal
diadakan dijamin ketulusan perjalanannya oleh hakim-hakim, angkatan tentera dan
polis Mesir.
2- Pandangan ulama yang menentang rampasan kuasa dan pelan tentera
a-
Syeikh Yusuf Al-Qaradhawi
Syeikh Yusuf Al-Qaradhawi tidak menyokong rampasan kuasa yang dilakukan oleh
tentera Mesir. Sebelum rampasan kuasa berlaku beliau telah menyeru rakyat Mesir
supaya bersatu padu. Beliau berkata jika Presiden Mursi melakukan sesuatu perkara
yang ternyata ianya adalah maksiat kepada rakyat dan negara maka jangan
mentaatinya akan tetapi jika beliau masih lagi seorang presiden yang
menjalankan hak rakyat dan negara serta membawa ke arah kebaikan maka wajib
untuk rakyat Mesir mentaatinya.
Selepas peristiwa pembunuhan di Rabaah Al-Adawiyah
pada 27 Julai 2013, beliau dengan lantangnya mengkritik kerajaan
sementara di
bawah pimpinan Presiden sementara Adly Mansour dan Naib Presiden
Muhammad
Al-Baradaie. Beliau dengan lantang mengutuk pembantaian di Rabaah
Al-Adawiyah
yang meragut nyawa kurang lebih 5000 pro-demokrasi termasuk wanita dan
kanak-kanak. Beliau mengkritik Menteri Pertahanan Jeneral Abdul Fatah
As-Sisi kerana
membunuh rakyat Mesir serta menggantung Perlembagaan Mesir 2012 dan mahu
menggantikannya.
Selain itu, beliau menyeru kepada Syeikh Al-Azhar, Haiah
Kibar Ulama[2]
dan Majmak Buhus Islamiah[3]
untuk kembali ke jalan kebenaran dan bersama rakyat Mesir dalam isu ini. Beliau
juga menyeru seluruh rakyat Mesir dari semua wilayah untuk datang ke medan Rabaah
Al-Adawiyah tanpa rasa takut kerana Allah bersama mereka. Beliau menyatakan
ganjaran orang syahid di jalan Allah sangat besar dan termaktub di dalam
Al-Quran.
Beliau mengritik media Mesir seperti saluran radio,
televisyen dan akhbar yang masih berdiam diri dan menutup mata terhadap
kerosakan negara dan pembunuhan beramai-ramai yang berlaku di Mesir. Beliau
menyatakan apakah media tidak nampak bahawa rakyat Mesir yang menyokong
penggulingan Presiden Mursi hanya di Medan Tahrir sedangkan penyokong Presiden
Mursi atau Syar'iyyah berada di 35 medan himpunan seluruh wilayah Mesir.
Syeikh Yusuf Al-Qaradhawi menyeru Pertubuhan
Bangsa-Bangsa Bersatu (PBB), Kesatuan Afrika (AU) dan seluruh dunia untuk
bertindak terhadap isu Mesir. Beliau juga menyeru umat Islam di Indonesia,
Malaysia, Algeria dan negara Islam yang lain untuk menyokong kebenaran. Beliau
menyeru umat Arab dan kerajaan-kerajaan Arab seperti Arab Saudi, Emiriyah Arab
Bersatu (UAE)[4],
Bahrain dan Kuwait kembali kepada jalan kebenaran dalam isu ini. Akhirnya,
beliau menegaskan bahawa Allah pasti akan memenangkan Presiden Mursi dan
memenangkan kebenaran mengatasi kebatilan.
b-
Dr.Muhammad Imarah
Dr.Muhammad Imarah[5] salah seorang ahli Haiah Kibar Ulama memberikan
pandangannya dalam isu ini. Beliau menyatakan bahawa angkatan tentera Mesir
adalah punca kepada krisis yang berlaku di Mesir pada masa kini yang merupakan
krisis terbesar di Mesir pada era moden. Angkatan tentera sepatutnya tidak
melibatkan diri dalam politik negara dan kerajaan. Beliau membandingkan Mesir
dengan negara lain seperti China, India dan Korea[6].
Negara-negara ini menurutnya telah berjaya membangunkan masyarakat mereka dari
segi keilmuan dan kemajuan pembangunan akan tetapi Mesir semakin mundur dan
terkebelakang apabila negara ini telah menjadi “negara polis” yang merosakkan
keinginan rakyatnya sendiri.
Beliau menyatakan bahawa rakyat telah memberikan
pentauliahan kuasa kepada Presiden Mursi secara sah. Perlembagaan Mesir yang
baru dikeluarkan tahun lalu juga telah disokong oleh 63% suara rakyat melalui
referendum (proses pungutan suara) di mana Perlembagaan Mesir telah menjadi
perlembagaan yang mendapat suara majoriti rakyat tertinggi di dunia dan lebih
tinggi dari Perlembagaan Itali yang mendapat sokongan 61% rakyatnya. Beliau
menggesa supaya hak syari'yyah[7]
dan demokrasi dipulihkan semula. Beliau menyatakan rasa terkejutnya apabila
kelompok liberal boleh bersama tentera dan pihak gereja Mesir di dalam isu ini.
Beliau berdoa supaya Allah menyatukan rakyat Mesir di atas kalimah persamaan
dan peyatuan.
c-
Muktamar Ulama di Istanbul, Turki[8]
Pada 10 Julai 2013 bersamaan 1 Ramadan 1434
yang lalu, para ulama sedunia telah berhimpun dalam sebuah muktamar di Istanbul,
Turki. Saluran Al-Jazeera telah menyiarkan muktamar ini. Para ulama telah
mengeluarkan ijtihad berkenaan perkara berkaitan isu rampasan kuasa oleh
tentera Mesir pada 3 Julai yang lalu. Perkara yang dibincangkan ialah :
1)
Pembekuan Perlembagaan Mesir untuk sementara waktu.
2)
Penggulingan Presiden Mursi.
3)
Pelantikan Ketua Mahkamah Agung sebagai pemimpin untuk memimpin tempoh
peralihan.
Para
ulama mengutuk kejadian pembunuhan beramai-ramai penyokong syar'iyyah ketika
waktu Subuh di masjid berdekatan bangunan Pengawal Republik (Hars Al-Jumhuri).
Maka ulama telah menyepakati beberapa perkara iaitu :
1)
Kepimpinan Presiden Mursi adalah kepimpinan yang masih lagi sah dan wajib bagi
seluruh rakyat Mesir untuk mendengar dan mentaati serta menolongnya. Perkara
ini sesuai dengan batasan yang telah oleh syarak dalam bab kepimpinan.
2)
Mazhab Ahlus Sunnah Wal Jamaah sudah menetapkan bahawa haram hukumnya untuk
memberontak terhadap pemimpin Islam dengan merebut kuasa dan menjatuhkannya
dengan cara rampasan kuasa atau kudeta kecuali jika jelas kekufuran yang nyata padanya.
3)
Setiap penganut agama di Mesir khususnya Islam wajib mengembalikan Presiden
Mursi ke posisi kepimpinan negara dan menolak kezaliman yang berlaku.
Di dalam hadis Qudsi menyatakan
“Wahai hamba-hambaku, aku telah mengharamkan kezaliman ke atas diriku dan aku
telah jadikan kezaliman haram bagi kamu semua. Maka janganlah kamu semua
berlaku zalim.”
Imam Al-Mawardi rahimahullah juga menyatakan : “Ketika
seorang pemimpin sudah ditetapkan sebagai pemimpin maka wajib bagi seluruh umat
untuk menyelamatkannya kerana mereka memiliki kewajipan untuk membantunya.”
Di atas perkara tersebut maka perkara yang dilakukan
oleh pihak tentera bersama dengan parti-parti sekular, Islam[9]
dan tokoh-tokoh agama, sebahagian kelompok Kristian serta kelompok lain
merupakan perkara kerosakan. Kerosakan dibimbangi akan terus merebak ke seluruh
negara sehingga tahap berlakunya perang saudara.
Oleh
itu, para perwakilan dari persatuan ulama Islam sedunia telah mengeluarkan dua
ketetapan iaitu :
Pertama: Kewajipan syarie
bagi pihak tentera untuk mengembalikan kuasa kepada pihak yang berhak ke
atasnya dan menutup pintu kerosakan terhadap rakyat Mesir. Pemberontakan
terhadap Presiden Mesir akan menyebabkan kehancuran kecuali Allah mahukan
perkara lain terjadi. Maka kembali kepada kebenaran itu lebih baik daripada
berada dalam keburukan.
Kedua: Wajib secara syarie
bagi seluruh ulama Mesir terutamanya ulama Al-Azhar untuk melaksanakan amanah
yang telah dipertanggungjawabkan iaitu menyampaikan hal kebenaran terhadap
manusia. Haram menjatuhkan pemimpin Islam yang dipilih secara sah dan wajib
mengembalikan semula syariat. Kewajipan bagi semua pihak untuk mendengar dan
mentaatinya. Allah berfirman :
“Wahai orang-orang beriman, taatilah Allah dan
taatilah Rasul-Nya dan ulil amri (ulama dan pemerintah) di antara kamu….”
Hendaklah mereka menyatukan kalimah, menyatukan
barisan serta menjaga darah rakyat Mesir. Pada akhirnya, ulama sedunia telah
memberikan nasihat kepada sebahagian bangsa Arab yang menyokong rampasan kuasa
terhadap Presiden pilihan rakyat. Islam yang dianuti sepatutnya menjadikan
mereka membantu kepemimpinan Islam dan kesempatan untuk memperbaiki perkara
tersebut masih terbuka bagi membantu golongan yang menentang kezaliman dan
mengembalikan Presiden ke posisinya. Para ulama juga mendoakan supaya Allah
menjaga Mesir dari sebarang fitnah yang berlaku dan menjaga darah rakyat Mesir.
Antara
persatuan ulama yang hadir di muktamar ini ialah:
1-
Kesatuan Ulama Muslimin Sedunia
2-
Ikatan Ulama Muslimin
3-
Ikatan Ulama Syariah Negara Teluk
4-
Majlis Dakwah Dan Kebajikan Sedunia
5-
Kesatuan Ulama Afrika
6-
Ikatan Muslimin Eropah
7-
Majlis Tertinggi Dakwah Islam Indonesia
8-
Kesatuan Pendakwah Antarabangsa
9-
Majlis Syura Ulama Mesir
10-
Ikatan Ulama Ahlus Sunnah
11-
Pertubuhan Pendokong Kebenaran Dan Kesejahteraan
12-
Pertubuhan Ulama Yaman
13-
Ikatan Ulama Syam
14-
Ikatan Syariah Ulama Dan Pendakwah Sudan
15-
Pertubuhan Ulama Sudan
16-
Ikatan Pendakwah Kuwait
Selain itu, para ulama dan perwakilan gerakan Islam
seluruh dunia telah berhimpun di Istanbul, Turki pada 14 Julai 2013 bagi
menyatakan sokongan terhadap kepimpinan Presiden Mursi.[10]
3- Pandangan lain
Darul Ifta` Al-Misriah[11] telah mengeluarkan kenyataan bertarikh 3 Julai 2013
lalu dengan memberikan kepercayaan kepada angkatan tentera Mesir dan menyeru
semua pihak untuk memikul tanggungjawab negara pada ketika ini. Darul Ifta`
juga menegaskan bahawa seluruh rakyat wajib untuk menjaga perpaduan pada masa
kini. Semua orang perlu memastikan nyawa seluruh rakyat dapat dijaga. Semua
pihak juga mesti menjayakan kehidupan bermasyarakat yang sebenar, keadilan
sosial, kebebasan tanggungjawab, demokrasi terpimpin dan kesejahteraan negara.
Darul Ifta` menghargai usaha angkatan tentera untuk
mempertahankan Mesir. Tentera telah menyeru rakyat Mesir untuk bergerak menuju
keamanan dan menjaga darah rakyat. Darul Ifta` memberikan kepercayaan kepada
tentera bagi merealisasikan “pelan peralihan kuasa” yang baru demi menjaga
keamanan negara dan nyawa rakyat. Selain itu, Darul Ifta` juga menyeru semua
pihak untuk mengelakkan kepentingan peribadi dan politik kepartian yang sempit.
Semua perkara ini adalah untuk mencapai kepentingan tertinggi dan terutama
untuk negara.
Darul Ifta` Mesir telah mengeluarkan kenyataan lain berbentuk
peringatan dan nasihat kepada rakyat
Mesir yang sedang mengalami pertembungan pemikiran dan kepartian. Perkara yang
mesti diambil perhatian oleh semua pihak ialah:
1)
Darul Ifta` Mesir menegaskan bahawa demonstrasi secara aman dibenarkan bahkan
ianya menunjukkan kematangan dan sifat keterbukaan rakyat. Demonstrasi ini
dibenarkan dengan syarat ianya diadakan secara aman dan tidak merosakkan harta awam dan
persendirian.
2)
Darul Ifta` menyeru semua pihak supaya mengutamakan kepentingan negara
mengatasi kepentingan kepartian yang sempit.
3)
Menolak sebarang bentuk pertumpahan darah dan menekankan kehormatan jiwa
manusia.
4)
Walaupun Darul Ifta` mengakui kebenaran untuk berdemonstrasi tetapi seluruh
rakyat perlu memahami bahawa negara ini tidak maju melainkan dengan kerjasama
dan usaha gigih semua pihak.
5)
Darul Ifta` menyokong pendirian Al-Azhar yang menentang keganasan dan mencari
titik perpaduan parti-parti politik. Al-Azhar akan terus menjadi benteng dan
rujukan bagi seluruh rakyat pada waktu krisis berlaku.
6)
Media massa perlu bersifat amanah dalam menyampaikan sesuatu berita pada masa ini. Media massa
perlu menyelediki perkara yang ingin
disampaikan dengan mendalam. Sesungguhnya setiap perkataan yang dikeluarkan
akan dihisab oleh Allah.
Revolusi 2011[12]
Pada Revolusi 2011 yang lalu, Syeikh Ahmad Thayyib
mengeluarkan kenyataan bahawa haram bagi rakyat Mesir menyertai demonstrasi
bagi menggulingkan pemerintahan Presiden Husni Mubarak. Beliau menyifatkan
demonstran yang mengadakan revolusi sebagai menentang negara, kerajaan dan
rakyat. Syeikh Yusuf Al-Qaradhawi pula menyokong revolusi rakyat Mesir pada
2011.
Penjelasan khilaf ulama dalam isu ini
Khilaf di kalangan ulama sememangnya perkara yang
telah berlaku sejak zaman yang lampau. Ulama banyak berbeza pandangan
terutamanya dalam permasalahan perkara cabang atau furu`. Oleh sebab itu,
muncullah pelbagai mazhab di dalam mazhab Ahlus Sunnah Wal Jamaah. Akan tetapi,
kita perlu memahami bahawa para ulama berkhilaf di dalam perkara yang tidak
mempunyai nas atau dalil yang jelas di dalam Al-Quran dan sunnah. Perkara yang
utama dan sudah jelas hukumnya seperti hukum pengharaman arak, judi,
pensyariatan solat, kewajipan membayar zakat, perlaksanaan hukum hudud serta
qisas dan sebagainya merupakan perkara yang telah dinyatakan oleh Allah
mengenai kewajipan melaksanakannya dan tiada khilaf dibenarkan dalam perkara
tersebut.
Adapun perkara ijtihad berkaitan perkara dunia yang
tiada nas atau dalil maka dibolehkan berijtihad dengannya. Perkara ini
termaktub di dalam sebuah hadis Rasulullah S.A.W berkaitan proses perkahwinanan
atau kacukan antara pokok[13].
“Daripada Talhah R.A meriwayatkan: Aku telah berjalan bersama Rasulullah
S.A.W lalu bertemu dengan orang yang berada di atas pokok tamar. Maka aku
berkata : Apakah yang kamu sedang lakukan?Lalu mereka menjawab: Kami sedang
mengahwinkannya dengan meletakkan putik pada benang sari supaya segera berbuah.
Maka Rasulullah S.A.W berkata: Aku menyangka perkara tersebut tidak diperlukan.
Lalu aku berkata: Kemudian mereka diberitahu tentang sabda Rasulullah S.A.W
lalu mereka meninggalkan perkara tersebut. Selang beberapa hari kemudian
Rasulullah S.A.W diberitahu bahawa pokok tamar tersebut tidak berbuah. Maka
Rasulullah S.A.W berkata: Jika perkara tersebut (perkahwinan pokok) memberi
manfaaat kepada kamu maka lakukannya. Sesungguhnya aku hanya mengeluarkan
pendapat peribadi dengan sangkaan (dzhan) maka jangan mengambil sesuatu yang bersifat
sangkaan daripadaku. Akan tetapi apabila diberitahu kepada kamu daripada Allah
tentang sesuatu perkara maka ambillah perkara tersebut. Maka sesungguhnya aku
tidak sekali-kali melakukan pendustaan terhadap Allah Azza wa Jalla[14].”
Hadis
ini menunjukkan kepada kita beberapa perkara iaitu :
1-
Rasulullah S.A.W menjelaskan bahawa tiada pilihan bagi manusia untuk memilih
sama ada untuk menerima atau menolak sesuatu hokum atau perkara yang telah
termatub dalam wahyu. Manusia wajib melakukan perkara yang disuruh Allah.
2-
Ijtihad Rasulullah S.A.W berlaku pada perkara yang bersifat duniawi sahaja.
Ijtihad hanya berlaku jika perkara tersebut bersifat sangkaan (dzhan) sahaja.
3-
Sesungguhnya para sahabat Radiyallahu Anhum sememangnya mengetahui secara
mendalam perkara berkenaan “perkahwinan
pokok tamar”. Walaupun begitu, mereka tetap tidak menyangkal Rasulullah S.A.W
pada mulanya bahkan mereka mengikuti pandangan baginda. Perkara ini menunjukkan
betapa beradabnya mereka dengan baginda serta ketinggian makam kenabian
Rasulullah S.A.W.
Rasulullah S.A.W juga membenarkan para sahabat untuk
berijtihad pada sesetengah perkara dan mewasiatkan beberapa jalan yang perlu
diikuti dalam perkara ijtihad tersebut[15].
“Rasulullah S.A.W ingin mengutus Muaz bin Jabal ke Yaman lalu baginda
bertanya: Bagaimanakah cara kamu menghukum jika dibentangkan kepadamu sesuatu
perkara? Beliau menjawab: Aku akan menghukum perkara tersebut dengan kitab
Allah. Baginda berkata: Maka jika tidak ada penyelesaiannya pada kitab Allah? Beliau
menjawab: Dengan sunnah Rasullah S.A.W. Rasulullah bersabda: Maka jika perkara
tersebut tidak ada pada sunnah Rasulullah S.A.W dan kitab Allah? Beliau
menjawab: Aku akan berijtihad dengan pandanganku dan tidak akan menguranginya.
Maka Rasulullah S.A.W telah menepuk dadanya lalu bersabda: Segala puji bagi Allah yang telah memberikan
petunjuk kepada utusan Rasulullah untuk melakukan apa yang membuatkan Rasulullah
reda[16].”
Hadis
ini menerangkan kepada kita beberapa perkara iaitu:
1-
Menerangkan manhaj ijtihad yang diredhai Rasulullah S.A.W.
2-
Hadis ini sebagai dalil untuk membuang sifat jumud dan keperluan untuk
berijtihad ketika ketiadaan hukum dalam Al-Quran dan Sunnah.
3-
Hadis ini menerangkan tentang perihal timbulnya permasalahan berbeza-beza dan
tidak serupa. Syarak telah mewakilkan kepada mujtahid untuk berijtihad dengan
pandangannya.
4-
Rasulullah S.A.W tidak memberikan peringatan kepada Muaz tentang kesalahan pada
ijtihad atau kesempitan pada batas-batas ijtihad. Boleh berijtihad selagimana
tidak melampaui batasan Al-Quran dan sunnah Rasulullah S.A.W.
Perbezaan pendapat di kalangan ulama mengenai isu
rampasan kuasa 3 Julai di Mesir merupakan salah satu perkara yang telah terjadi.
Perbezaan pendapat atau ijtihad dapat dilihat berlaku dalam kalangan ulama
Mesir terutamanya. Bagaimana kita mengatasi dan meneliti kepelbagaian pandangan
para ulama?
Inilah masalah utama yang berlaku pada sepanjang
zaman. Kadangkala ulama saling berlapang dada dengan perbezaan pendapat akan
tetapi masyarakat yang berada di luar kelompok ulama seperti orang awam,
pelajar, media massa dan sebagainya sering berbalah
dan kadangkala menghina pandangan ulama yang berbeza dengan pandangan yang
dipegangnya.
Perkara pertama yang perlu kita ketahui ialah
kedudukan ulama di sisi Islam . Al-Quran telah merakamkan ketinggian martabat
ulama[17]
:
“Allah menyatakan bahawasanya tiada tuhan melainkan-Nya yang menegakkan
keadilan.Para malaikat dan orang-orang berilmu (juga menyatakan perkara
demikian). Tiada Tuhan melainkan Dia Yang Maha Perkasa lagi Maha Bijaksana.”
Surah
Ali Imran: 18
“Sesungguhnya yang takut kepada Allah di antara para hamba-Nya
hanyalah ulama. Sesungguhnya Allah Maha Perkasa lagi Maha Pengampun.”
Surah
Fatir: 28
Kedua-dua ayat ini menjelaskan kedudukan ulama yang
tinggi di sisi Allah. Selain itu, Allah juga menyeru kita supaya memuliakan
ulama.
“Wahai orang-orang beriman, taatilah Allah dan taatilah Rasul-Nya dan
ulil amri di antara kamu….”
Surah
An-Nisa`: 59
Perkataan “ulil amri” di dalam ayat ini bermaksud
ahli-ahli fiqh dan agama ataupun ulama. Ini adalah pandangan Abdullah bin Abbas
dan juga para tabiin seperti Mujahid , Atha`, Hasan Al-Basri dan Abu Al-Aliah.
Selain itu, golongan salafussoleh juga berpandangan memuliakan ulama merupakan
sebahagian daripada sunnah.
Imam Ibnu Taimiyyah juga memberi pandangan bahawa
wajib bagi umat Islam untuk mengikuti orang mukmin selepas mengikuti Allah dan
Rasulullah S.A.W terutamanya golongan ulama kerana mereka merupakan pewaris
para anbiya`. Allah telah menjadikan kedudukan para ulama seperti
bintang-bintang di langit yang memberi petunjuk ketika kegelapan malam di
lautan dan daratan[18].
Ijtihad yang benar dan salah
Jika ulama telah meneliti dan mengkaji dengan
bersungguh-sungguh sambil menggunakan kaedah yang sahih di dalam berijtihad
maka baginya tetap ada pahala sama ada ijtihadnya benar atau salah.
“Daripada Amru bin Al-Ash sesungguhnya beliau telah mendengar
Rasulullah S.A.W bersabda: Jika seseorang pemerintah ingin mengeluarkan hukum
maka dia berijtihad kemudian jika ijtihadnya benar maka baginya dua pahala.
Jika dia mengeluarkan hukum dan berijtihad kemudian ternyata ijtihadnya salah
maka baginya satu pahala[19].”
Hadis
ini telah menunjukkan kepada kita bahawa berijtihad ialah satu ibadah sama ada
hasilnya benar atau salah dengan syarat telah menggunakan kaedah yang betul.
Akan tetapi, amaran daripada Rasulullah S.A.W
jika berijtihad dengan sambil lewa.
“Daripada Ubaidillah bin Abi Jaafar
berkata : Rasulullah S.A.W telah bersabda : Siapa yang paling tergesa-gesa
dalam mengeluarkan fatwa merekalah yang paling cepat menuju ke neraka[20].”
Pendirian Islam mengenai penghinaan terhadap ulama
Islam
telah mengharamkan untuk menghina ulama dengan sesuka hati. Imam Syafie Rahimahullah
menyatakan bahawa jika bukan ulama yang menjadi wali-wali Allah maka tiadalah
wali yang lain di sisi Allah. Saidina Abdullah bin Abbas juga berpandangan
bahawa barangsiapa yang menyakiti seorang faqih maka dia telah menyakiti Rasulullah
S.A.W dan barangsiapa yang menyakiti Rasulullah S.A.W maka dia telah menyakiti
Allah[21].
Menghina ulama akan menatijahkan kemurkaan Allah Taala
dan akan menyebabkan hilangnya sifat kepercayaan masyarakat terhadap Islam
kerana golongan ulama merupakan golongan yang memberi petunjuk kepada
masyarakat tentang Islam. Oleh itu, kita perlu berhati-hati supaya tidak
terjerumus dalam perkara ini.
Menilai kebenaran di sebalik perbezaan pandangan dan ijtihad
Perkara paling utama yang ingin dicapai ialah
kebenaran di sebalik ijtihad yang telah dikeluarkan oleh para ulama yang saling
berbeza pandangan berkenaan sesuatu perkara. Ijmak ulama merupakan sumber
paling utama dalam menilai pandangan yang paling benar pada masa kini. Pada
masa kini, kita boleh melihat para ulama berijtihad dalam menentukan fatwa
paling benar atau rajih mengikut keadaan semasa dan bertepatan dengan kehendak
Al-Quran dan sunnah.
Oleh itu,
banyak muktamar yang telah diadakan untuk membincangkan isu-isu penting yang
perlu diselesaikan. Contohnya, Majmak Fiqh Antarabangsa yang pernah bersidang
di Malaysia pada 2007 untuk menyelesaikan masalah berkaitan penggunaan ubat
bagi pesakit lelah atau inhaler sama ada ianya membatalkan puasa atau tidak.
Ulama berkhilaf pada masalah ini dan pada mulanya hampir
kebanyakannya berijtihad untuk memutuskan ianya membatalkan puasa kerana
mendapati gas inhaler tersebut mempunyai serbuk yang boleh sampai ke rongga
perut. Akan tetapi, para ulama bersidang semula dan mendapatkan hasil kajian
yang lebih terperinci daripada pakar perubatan. Akhirnya, ulama bersepakat
bahawa penggunaan inhaler tidak membatalkan puasa kerana kajian mendapati
serbuk gas tersebut hanya sampai ke paru-paru dan ulama juga membenarkannya
kerana penggunaan ubat untuk tujuan menjaga nyawa adalah perkara yang diberi
keutamaan.
Perkara yang berlaku di Syria juga menarik perhatian
kita untuk dibahaskan. Fakta menunjukkan hampir 95% ulama Syria menyokong
revolusi rakyat Syria menggulingkan pemerintahan Presiden Basyar Al-Assad. Akan
tetapi ada juga sebilangan kecil ulama Syria yang tidak menyokong revolusi.
Akan tetapi, perbezaan pendapat ulama mengenai Revolusi Syria tidak dibahas
panjang. Rakyat Syria menilai pandangan yang menjurus kepada kebenaran dan
perkara yang berlaku di Syria adalah pertembungan di antara yang hak dan batil.
Menjatuhkan kerajaan Basyar Al-Assad lebih diutamakan oleh rakyat Syria
berbanding perbahasan mengenai khilaf ulama Syria.
Hakikat yang ingin dicapai oleh kita ialah kebenaran
dalam perbezaan pandangan terutamanya yang melibatkan pertembungan yang penting
seperti hal ehwal kenegaraan. Oleh
itu, Syeikh Muhammad Abduh[22]
di dalam Tafsir Al-Manar pernah memberi pandangan berkenaan masalah
ini[23].
Pertembungan sesama umat Islam bukanlah perkara baru dan telah berlaku sejak
zaman beliau. Beliau menyatakan bahawa dalam kebanyakan pandangan ulama
terdapatnya petunjuk dan cahaya. Jika umat Islam mengikut jalan tersebut
pastinya dapat mengeluarkan diri daripada kesempitan khilaf dan perbalahan
kepada medan penyatuan dan permuafakatan.
Adapun sebab terus berlaku khilaf dan pertembungan
pemerintah ialah tersebarnya kejahilan dan ketaksuban golongan berkedudukan
dalam kalangan ulama kepada mazhab atau aliran yang diikuti mereka. Dengan
terang lagi nyata mereka menghidupkan, memuliakan serta mendokong para umara`
(pemimpin) dan penguasa-penguasa untuk menundukkan seluruh umat. Mereka juga
memutuskan jalan kebebasan pemikiran dan pemahaman umat. Oleh kerana mereka
telah membantu pemerintahan kuku besi lalu mereka telah mengukuhkan kedudukan golongan yang cintakan kerosakan
dan kesesatan.
Justeru, ulama perlu mencapai
penyatuan pandangan bagi memastikan pemerintah tidak berlaku zalim dan
mengikuti jalan kebenaran. Pemerintah mesti mengikuti pandangan ulama kerana
jika golongan yang khas (ulama) bersatu nescaya orang awam akan mengikutinya. Ini
adalah satu-satunya wasilah bagi menghalang pemerintahan kuku besi.
Maka agama menyeru untuk menghindari perbalahan dan
pertembungan serta berpegang dengan agenda kesatuan. Allah telah berfirman:
“Dan berpeganglah kamu semua dengan tali Allah dan janganlah kamu
bercerai-berai”.
Surah
Ali Imran: 103
“Dan taatlah kamu kepada Allah dan RasulNya dan janganlah kamu
berbantah-bantahan…”
Surah
Al-Anfal: 46
Nabi S.A.W telah bersabda: “Janganlah kamu kembali
kafir sesudah (kewafatanku). Sebahagian kamu akan memenggal leher sebahagian
yang lain”
Menurut Syeikh Muhammad Abduh lagi[24]:
“Sesungguhnya kita telah berpecah dan bertembung kerana kita telah
membelakangkan nas-nas ini. Kita juga telah memerangi satu sama lain dengan
nama agama kerana kita berada dalam aliran dan mazhab yang berbeza. Setiap
kumpulan taksub dengan fahaman mereka dan seluruh kelompok Muslimin melampaui
batas bagi mempertahankan kelompoknya dengan mendakwa mereka adalah penolong
agama sambil mengkhianatinya dengan memecah-belahkan kesatuan umat Islam.
Golongan Sunni memerangi Syiah, Syiah memerangi Ibadiyah, khalaf memerangi
pengikut salaf dan sebagainya.”
Seluruh umat Islam bergaduh sehingga jauh dari jalan
kebenaran dan mengikut langkah-langkah syaitan seakan-akan mereka tidak membaca
firman Allah Taala:
“…Dan janganlah kamu mengikuti langkah-langkah syaitan kerana
sesungguhnya syaitan itu adalah musuh yang nyata bagimu”
Surah
Al-Baqarah : 168
Langkah-langkah
syaitan ialah setiap perkara yang bercanggah dengan jalan kebenaran, kebaikan
dan maslahah.
Jika
berlaku perselisihan maka kita perlulah untuk mengembalikan diri kepada penghakiman
Allah dan Rasul-Nya. Firman Allah Taala :
Surah
An-Nisa` : 59
Sesungguhnya kebenaran itu hanyalah satu. Maka, wajib
bagi kita untuk mencarinya dengan keikhlasan, tanpa berat sebelah dan
perdebatan sehinggalah kita berjaya mencapai kebenaran dan menutup pintu
syaitan. Wajib bagi kita mengkaji dan
meneliti kebenaran dengan syarat ianya bukanlah bertujuan untuk memusuhi orang
yang menentangnya. Oleh itu, sebaiknya kita cuba untuk mencari jalan ke arah
penyatuan ijtihad sebaik mungkin.
Kesimpulan
1)
Pertembungan ulama mengenai isu rampasan kuasa di Mesir bukanlah isu utama yang
sepatutnya dibahaskan pada masa kini. Perkara yang perlu diberi keutamaan pada
masa kini ialah pertembungan antara Islam dengan sekularisme di Mesir.
Sepatutnya kita perlu memberi keutamaan pada pertembungan ini kerana ianya
merupakan pertembungan antara kebenaran dan kebatilan.
2)
Para ulama seperti Syeikh Yusuf Al-Qaradhawi, Syeikh Hasan Syafie dan para
ulama yang menghadiri muktamar ulama sedunia di Istanbul tidak melemparkan
penghinaan terhadap ulama yang berijtihad menyokong tentera akan tetapi menyeru
mereka kepada kebenaran. Setakat ini masih belum ada lagi pandangan ulama yang
menghina ulama lain dalam isu ini.
3)
Kebenaran yang hakiki merupakan perkara utama yang perlu dicari dalam setiap
pandangan ulama. Menilai dan meneliti setiap pandangan dan hujah ulama adalah
perkara yang perlu dilakukan oleh seorang Muslim dan bukannya menghina
pandangan ulama walaupun tidak bersetuju dengan pandangan mereka.
4)
Seorang muslim perlu menjaga dirinya daripada melemparkan penghinaan terhadap muslim
yang lain tanpa mengira golongan. Golongan ulama bukanlah golongan yang boleh
dihina dengan sewenang-wenangnya begitu juga dengan muslim yang lain.
[1] Syeikh Dr.Ahmad Thayyib dilahirkan di wilayah Qana,
Mesir dan mempunyai salasilah keluarga sehingga ke Saidina Hasan bin Ali bin
Abi Talib. Beliau telah mendapat ijazah dalam bidang Aqidah Dan Falsafah
Islamiyah di Universiti Al-Azhar pada 1969, mendapat Sarjana (M.A) pada 1971
dan Phd pada 1977. Pernah menjadi pensyarah di Fakulti Pengajian Islam dan Arab
di Qana, Dekan Fakulti Pengajian Islam di Aswan, Dekan Fakulti Usuluddin di
Universiti Islam Antarabangsa, Pakistan. Beliau pernah menjadi mufti Republik
Arab Mesir, Rektor Universiti Al-Azhar serta ahli Majmak Buhus Islamiah. Beliau
telah dilantik sebagai Syeikhul Azhar pada 2010.
[2] Haiah Kibar
Ulama ialah himpunan ulama Mesir. Ketuanya ialah Syeikhul Azhar. Presiden Jamal
Abdul Nasser telah memansuhkannya dan menggantikannya dengan menubuhkan Majmak
Buhus Al-Islamiah. Haiah Kibar Ulama telah ditubuhkan semula selepas Revolusi
2011.
[3] Majmak Buhus Islamiah ialah badan tertinggi ulama
dalam bidang penyelidikan Islam di bawah Al-Azhar. Ianya berfungsi untuk
memperbaharui kajian ilmiah dan meluaskan pengkajian ilmu di semua bidang.
Badan ini tidak dipengaruhi oleh ketaksuban politik dan mazhab. Badan ini juga
berfungsi untuk menyelesaikan masalah dalam masyarakat seperti masalah
berkaitan mazhab atau aqidah.
[4] Kerajaan Arab Saudi dan Emiriyah Arab Bersatu
merupakan antara negara yang menyokong kuat gerakan menjatuhkan Presiden Mursi
dan Ikhwan Muslimun.
[5] Dr.Muhammad Imarah merupakan salah seorang ahli Haiah
Kibar Ulama. Beliau banyak menulis buku dan penulisannya banyak terdapat di
dalam majalah bulanan Al-Azhar. Beliau banyak mengupas isu semasa umat Islam
dari sudut ilmiah seperti isu politik dan sebagainya.
[6] Republik Rakyat China dan India telah menjadi negara
membangun dari segi ekonomi setelah sebelumnya mengalami kemunduran. Korea
Selatan pernah mengalami krisis politik sekitar era 1980-an setelah tentera
merampas kuasa akan tetapi kini telah menjadi sebuah negara maju di dunia.
Mereka juga berjaya bangkit setelah mengalami kemusnahan teruk dalam Perang
Korea pada 1950-1953 yang mengorbankan tiga juta nyawa.
[7] Syar'iyyah ialah dokongan kepada Presiden Mursi
sebagai presiden yang sah.
[8] Turki ialah sebuah negara yang bebas. Gerakan Islam
serta ulama mudah bergerak di Turki dan Eropah berbanding di negara Islam yang
lain. Turki telah menjadi kekuatan Islam yang terbaru setelah kemenangan Parti
Keadilan Dan Pembangunan (AKP) pimpinan Recep Tayyip Erdogan pada 3 November
2002.
[9] Parti Nour sebuah parti berfahaman Salafi telah
menyokong pelan “road map” atau pelan peralihan kuasa tentera Mesir setelah krisis
3 Julai 2013 berlaku. Dr.Muhammad Imarah dalam temubual dengan Al-Jazeera pada
8 Ogos 2013 menyifatkan Parti Nour tersalah langkah dan membuat kesalahan
besar. Parti Nour ialah parti Islam kedua terbesar di Mesir selepas Parti
Kebebasan Dan Keadilan (FJP). Parti ini merupakan sayap politik kepada
pertubuhan Dakwah Salafiyah.
[10] Perwakilan gerakan
Islam seluruh dunia berkumpul di Turki bagi menyokong kepimpinan Presiden
Mursi. Wakil Malaysia ialah Tuan Guru Dato` Seri Haji Abdul Hadi Awang.
[11] Darul Ifta` Al-Misriah ialah Jabatan Fatwa Mesir.
[12] Revolusi 2011 juga dikenali Revolusi 25 Januari. Ulama
juga berkhilaf di dalam masalah tersebut seperti isu rampasan kuasa 3 Julai
2013.
[13] Lihat : Ustaz
Dr Ahmad Buud, Al-Ijtihad Baina Haqaiq At-Tarikh Wa Mutathollibat Al-Waqie`,
Dar As-Salam, 2005, m.s 22
[14] Sahih Muslim, Kitab Al-fadail
[15] Ibid, m.s 23
[16] Sunan Abi Daud, Kitab Al-Aqdhiah
[17] Lihat : Dr.Talaat
Muhammad Afifi, Al-Ulama Baina At-Tauqir Wa At-Tathowwul, Dar As- Salam,
2002, m.s 13
[18] Ibid, m.s 27
[19] Op. cit, Ustaz
Dr.Ahmad Buud, m.s 24
[20] Ibid, m.s 25
[21] Op. cit, Dr.Talaat
Muhammad Afifi, m.s 47-48
[22] Syeikh Muhammad Abduh
dilahirkan pada 1849 di Buhairah, Mesir. Beliau belajar di Madrasah Ahmadi dan
kemudiannya Universiti Al-Azhar. Antaranya guru-gurunya ialah Syeikh Darwish
Khudr, Syeikh Hassan Tawil dan Syeikh Jamaluddin Al-Afghani. Beliau ialah
seorang tokoh reformis atau tajdid Islam pada zamannya. Beliau berani
mengemukakan ideanya walaupun mendapat rintangan. Ideanya telah membawa
perubahan kepada Al-Azhar dan sistem mahkamah Mesir. Beliau terlibat dalam
Revolusi Urabi yang ingin menggulingkan British di Mesir. Beliau dibuang negara
pada 1882. Beliau pernah menjadi Ketua Hakim Mahkamah Rayuan Mesir, anggota
Majlis Pengurusan Al-Azhar dan Mufti Mesir pada 1899-1905. Beliau banyak
memberi idea dalam mereformasikan pendidikan. Penulisannya cukup berpengaruh ke
serata dunia Islam. Tanah Melayu juga terkesan dengan pemikiran beliau ketika
itu. Sebuah dewan di kampus Universiti Al-Azhar Kaherah dinamakan sempena
namanya.
[23] Lihat : Dr.Abdul
Jalil Isa, sisipan Majalah Al-Azhar Keluaran Ramadan 1434H: Ma La Yajuzu
Fihi Al-Khilaf Baina Al-Muslimin, Majmak Buhus Al-Islamiah, m.s 84
[24] Ibid, m.s 85
Rujukan :
1) Al-Ijtihad Baina Haqaiq At-Tarikh Wa Mutathollibat Al-Waqie`, Ustaz Dr.Ahmad Buud, Dar As-Salam, 2005.
2) Al-Ulama Baina At-Tauqir Wa At-Tathowwul, Dr.Talaat Muhammad Afifi, Dar As- Salam, 2002.
3) Sisipan Majalah Al-Azhar Keluaran Ramadan 1434H: Ma La Yajuzu Fihi
Al-Khilaf Baina Al-Muslimin, Dr.Abdul Jalil Isa, Majmak Buhus
Al-Islamiah, Julai/Ogos 2013.
4) Terjemahan Sunan Tis`ah berbahasa Indonesia.
5) Kamus Miftah Arab-Melayu-Inggeris
6) dar al-ifta.org
7) www.youtube.com.
9) www.alazhar-assyarif.gov.eg
10) Facebook Al-Azhar
11) Facebook R.N.N.
11) www.rassd.com
Disediakan oleh:
Barisan Felo MANHAL
Persekutuan Melayu Republik Arab Mesir 2013
Persekutuan Melayu Republik Arab Mesir 2013
"Membentuk Dengan Acuan Al-Azhar"
"Memartabat Keilmuan Memimpin Kesatuan"
